استرس چیست؟
بهترین چیز در یک پیروزی بزرگ آن است که فاتح را از ترس شکست آزاد میسازد. “فریدریش نیچه”
یک حسی کاملاً آشنای یکایک ما که بیتردید تجربهاش کردیم و وجود اجتنابناپذیری در ابعاد مختلف زندگی ما داره ترس و استرسه که به بهانههای مختلفی در وجود آدمی ظهور و بروز میکنه مثل درس، پول،چک، کار و … .
عقیدهی هانس اولین روانشناس محقق دربارهی استرس بر این است که استرس لزوماً چیز بدی نیست و فقط به این بستگی دارد که ما چطور دچارش میشویم. از نظر هانس، استرسِ ناشی از کار خلاقانهی چالشبرانگیز، مفید است؛ درحالی که استرسِ ناشی از ناتوانی، احساس حقارت یا ضعف، زیانآور است.
اما به عقیدهی بسیاری از روانشناسان، امروزه استرسها بسیار منفی و زیانبار هستند. به اعتقاد لازاروس استرس احساسی است که در ما به وجود میآید، در زمانی که فکر کنیم کنترل امور از دستمان خارج شده است.
امروزه در زندگی حرفهای و کاری مدرن، بیشتر مواقع نیازمند آرامش، عقلانیت، کنترل و حساسیت اجتماعی هستیم تا به واسطهی حساسیتهای پرخطر کاری، توانایی تصمیمگیری درست را از دست ندهیم.
ای عزیز! شناخت عوامل استرسآفرین در زندگی بسیار بسیار حائز اهمیته؛ چرا که بیتوجهی به این امر، منجر به تسرّی استرس در ابعاد مختلف شخصیتی و زندگی ما میشه و میزان بهرهوری ما در امورات مهم به شدت پایین میاد.
گاه آدمی به ناچار شرایط رنجآور اجتنابناپذیری رو تجربه میکنه که گویی راه مفری هم برای اون پیدا نمیکنه. این شرایط سخت و صعب ناخودآگاه حجم بسیار بالای استرس و در نهایت ترس رو در مواجهه با چالشها به وجود ما تحمیل میکنه.
ارتباط مستقیم ترس و استرس در ایجاد بیماری و تهدید سلامت جسمانی، امری بدیهی است که بسیار در این خصوص خوانده و شنیدهاید. مدیریت فرد در زمینهی کنترل چالشها و مشکلات موجود، حجم استرس را کاهش میدهد و عامل موفقیت میشود.
یه ضربالمثل سوئدی هست که میگه:
نگرانی اغلب به چیزهای کوچک، سایهای بزرگ میدهد.
مولا علی(ع) جملهی زیبایی در این خصوص دارن. ایشون فرمودن:
هنگامی که از چیزی میترسی، خود را در آن بیفکن، زیرا گاهی ترسیدن از چیزی، از خود آن سختتر است.
آری! استرس همان چیزی است که انسان در مواجهه با چالشها و ناخوشیها به احساس ناخوشایندی برسد که شدت و حدّت آن به عواملی بستگی دارد که بروز نموده است. به طور مثال: فکر کردن در مورد امتحان یا شرکت در جلسهی مهم کاری و… .
درحقیقت، استرس همان فشار روانی و تنشی است از محرک بیرونی یا درونی حال بر اثر عوامل شادیآور یا غمبار. اگرچه این عوامل دخیل، در افرادی تأثیر میگذارند و در افرادی بیتأثیرند. نیز بر سه قسماند:
- عاطفی
- خانوادگی
- شغلی
در خور ذکر است، هر سه تأثیرات نامطلوب بر جسم و روان انسان میگذارد.
عوامل استرس
- حملههای عصبی و افسردگی
- عدم آگاهی از مهارت کنترل استرس
- اضطراب مزمن _ افسردگی
- سردردهای مزمن _ دردهای عضلانی
- زخم گوارشی _ ناراحتیهای قلبی عروقی
علائم فیزیکی
علائم فیزیکی استرس و تفکرات نگرانکننده از این قبیل است: احساس دلهره، اضطراب، تپش قلب، لرزش اندام، اختلال در خواب، عرق کردن، از بین رفتن اشتها و بیاشتهایی، گاه پرخوری عصبی، اختلال در تمرکز حافظه، فراموشی، علت بعضی از بیماریها مانند آلزایمر و ms و … .
طبق بررسی روانشناسان درمانگر اگر فردی مهارت لازم و آموزشهای مؤثر در کنترل استرس را نداند با مشکلات جسمانی متعددی مواجه میشود.
ضرورت فراگیری این آموزشها به قدری است که عدم توجه به آن به صورت جدی آسیبرسان خواهد بود، لذا برای کنترل استرس مجموعهای از مهارتها را باید فراگرفت و بکارگیری نمود. ازجمله: مثبتاندیشی، اعتماد به نفس بالا، هدف داشتن، معتقد به دین و مذهب، ورزش منظم روزانه، برقراری ارتباط با افراد موفق در زندگی، تغییر در باورها، شناخت فرد نسبت به اتفاقات زندگی و رفتارهای فرد.
درنهایت، باید به شناخت درست و اندیشهی روشن درخصوص وقایع و حوادث زندگی رسید.
بهترین و سریعترین راهحل رفع استرس
20 دقیقه ورزش، مدیتیشن، تصویرسازی ذهنی، تنفس عمیق، خواب کافی (7 تا 9) ساعت، لبخند، سپاسگزاری، تغذیهی مناسب، نوشیدن چای، ماساژ، عشق ورزیدن، توجه به اطراف و پیرامون، موسیقی آرامبخش، یوگا و تغییر نگرش.
درمان استرس
ورزش باعث افزایش سرتونین، عامل بهبود خلق و خوی، آرامش ذهنی، کاهش اضطراب و استرس است. روزانه 20 دقیقه اختصاص دادن به این امر بسیار کمککننده است.
مصرف ویتامین c، جو دو سر، غلات، آش جو، هلو، بلوبری، دمنوش بابونه، میلک شیک انبه، چای بابونه
بخارات عطر گل یاس، مریم و نرگس دفعکننده و کمکدرمان عوارض استرساند.
استشمام بوی اسطوخودوس روی بالشت یا استفاده از قطرهی آن در آب گرم و استشمام یا در آب وان و استحمام نیز بسیار مؤثر است.